طرح راهبردی دفاع سایبری جمهوری اسلامی ایراى در حوزه بازدارندگی

نوع مقاله : پژوهشی

چکیده

با گسترش فضای سایبر و وابستگی روزافزون زیرساخت­های کشورها به این فضا و آسیب­پذیری که آن‌ها در مقابل حملات سایبری دارند، برخورداری از یک طرح راهبردی دفاعی در این حوزه ضرورت می‌یابد و در چنین طرحی، بازدارندگی از اولویت بیشتری برخوردار خواهد بود. پژوهشی حاضر که از نوع کاربردی – توسعه‌ای است، با استفاده از روش­های کمی و کیفی و روش دلفی جهت جمع‌آوری اطلاعات از نخبگان در حوزه سایبری و روش اکتشافی در مراجعه به اسناد و مدارک بهره­برداری شده است. حجم نمونه معادل حجم جامعه آماری یعنی 40 نفر از نخبگان و خبرگان بوده و برای تعیین پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. بر اساس نتایج این پژوهش می‌توان گفت هرچند بازدارندگی در حوزه سایبر متفاوت و پیچیده‌تر از بازدارندگی نظامی است اما با رعایت الزامات آن و بهره‌گیری از شیوه­های مناسب می‌توان به آن دست یافت و بدین‌ترتیب هزینه دفاع در این حوزه تا حد قابل توجهی کاهش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها


الف) منابع فارسی
- بیانات و سخنرانی‌های حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای، قابل دسترسی در سایت:
- ازغندی، علی­رضا؛ روشندل، جلیل (1374­). مسائل نظامی و استراتژی معاصر، تهران: انتشارات سمت.
- اشرفی­ریزی، حسن­؛ کاظم­پور، زهرا­ (۱۳۶۸). مفهوم جغرافیای سیاسی اطلاعات، تهران: نشر چاپار.
- افشردی محمدحسین؛ نوروزانی، شهرام؛ نوشادی رضا (1393). «کارکرد الگوی بازدارندگی طالبان در جنگ پیشگیرانه امریکا علیه افغانستان در سال 2001 (با تأکید بر عوامل داخلی افغانستان)»، فصلنامه دفاعی استراتژیک، سال دوازدهم، شماره 56.
- امیدوارنیا، محمد­جواد (1381). امنیت در قرن بیست­ و ­یکم­، تهران: نشر دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی.
- ام­.الیوت، جفری؛ رجینالد، رابرت (1378). فرهنگ اصطلاحات سیاسی و استراتژیک، ترجمه میرحسین رئیس­زاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی.
- جان‌پرور، محسن؛ حیدری موصلو، طهمورث (1390). «آسیب‌شناسی فضای سایبر بر امنیت اجتماعی»، فصلنامه نظم و امنیت اجتماعی، دوره چهارم، شماره سوم.
- حسن‌بیگی، ابراهیم (1388). حقوق و امنیت در فضای سایبر، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
- حسن‌بیگی، ابراهیم (1390). مدیریت راهبردی، تهران: انتشارات سمت.
- خلیلی‌پور رکن‌آبادی، علی؛ نورعلی‌وند، یاسر (1391). «تهدیدات سایبری و تاثیر آن بر امنیت ملی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره دوم، سال پانزدهم.
- دوثرتی، جیمز­ (1372). نظریه‌های متعارض در روابط بین‌الملل، ترجمه­ علی­رضا طیب و وحید بزرگی، جلد دوم، تهران: انتشارات قومس­.
- صلاحی، سهراب؛ کشفی، سیدمهدی (1395). «جنگ سایبری از منظر حقوق بین‌الملل با نگاه به دستورالعمل تامین»، دوفصلنامه مطالعات نرم، دوره ششم، شماره چهاردهم.
- عباسی، مجید؛ مرادی، حسین (1394). «جنگ سایبر از منظر حقوق بین‌الملل بشردوستانه»، فصلنامه مجلس و راهبرد، دوره بیست و دوم، شماره 81.
- عسگر­خانی، ابومحمد (1377). «سیری در نظریه‌های بازدارندگی خلع سلاح و کنترل تسلیحات هسته‌ای»، مجله­ی سیاست دفاعی، شماره­ 25.
- طبرسی، امین‌الاسلام (1379). ترجمه تفسیر مجمع‌البیان (جلد 3)، ترجمه علی کرمی، تهران: موسسه انتشارات فراهانی.
- قاسمی، فرهاد (1391). «بازسازی مفهومی نظریة بازدارندگی منطقه‌ای و طراحی الگوهای آن بر اساس نظریه‌های چرخة قدرت و شبکه»،  فصلنامة راهبرد دفاعی، سال دهم، شماره 38.
- قنبری‌جهرمی، محمدحسین (1394). فرایند طراحی رهنامة بازدارندگی همه‌جانبة ج.ا. ایران در چشم‌انداز بیست‌سالة کشور، تهران: مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
- کریمی، حمید (1391). تبیین الگوی بازدارندگی همه‌جانبه دفاعی ج.ا.ا در مقابل تهدید ناهمتراز، رساله دکتری، تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاعی ملی و تحقیقات راهبردی.
- مکارم شیرازی، ناصر (1353). تفسیر نمونه (جلد 8)، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
- نورمحمدی، مرتضی (1390). «جنگ نرم، فضای سایبر و امنیت جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه راهبرد و فرهنگ، شماره شانزدهم.
ب) منابع انگلیسی
- Abraham, Stanley, (2012). strategic planning a practical guide for competitive success, US, Harwad house.
 
- Barksdole, susan and Lound teri (2006). 10 steps to success strategic planning, Virginia alexanderia.
 
- Franklin D. (2009). Kramer, Cyberpower and National Security, U.S National Defense University, Washington D.C.