1
دانشجوی دکترای مدیریت راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران
2
دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.
چکیده
جریان انقلاب اسلامی و رویدادهای پس از آن، به شکل‌گیری نوعی رفتار، فرهنگ و سبک مدیریت سازمانی منجر شد که بعدها به‌عنوان کار و مدیریت جهادی تعبیر گردید. با اینکه در خصوص مدیریت جهادی تحقیقات متعدد صورت گرفته، اما کمتر پژوهشی با نگرش راهبردی، الگویی برای مدیریت جهادی ارائه نموده است. لذا هدف اصلی این پژوهش، طراحی الگویی راهبردی جهت تبیین عناصر و ویژگی‌های مدیریت جهادی است. پژوهش حاضر بر مبنای دستاورد تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی- توسعه‌ای بوده که با رویکرد آمیخته (ترکیبی از روش‌های کیفی و کمی) انجام پذیرفته است. جامعه آماری تحقیق، خبرگان، اندیشمندان، صاحب‌نظران و مدیران حوزه مدیریت جهادی بوده که تعداد 100 نفر از آنان به‌عنوان نمونه پژوهش در نظر گرفته شدند. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش‌های کیفی و کمی نظیر روش معادلات ساختاری استفاده شد. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که مفهوم مدیریت جهادی در سه حوزه اصلی انسان، سازمان و جامعه شکل می‌گیرد و انعکاس و بازتاب آن نیز در سه بعد رفتاری، ساختاری و زمینه‌ای است. بُعد رفتاری (زیرمجموعه رفتار انسان)؛ شامل چهار ویژگی «اخلاق جهادی»، «کار و عمل جهادی»، «تفکر جهادی» و «روحیه جهادی» است. این ویژگی‌ها نشان‌دهنده رفتار انسان (و به‌ویژه مدیران جهادی) در مجموعه سازمان می‌باشند. بُعد ساختاری در زیرمجموعه سازمان با دو ویژگی «ساختار سازمانی» و «تحول سازمانی» معرفی شد. بُعد زمینه‌ای نیز در فرآیند مدیریت جهادی در پنج ویژگی اقتصادی، سیاسی، علمی، فناوری، اجتماعی- فرهنگی و محیط‌زیست از دید محیط‌شناسی و با نگاه توانمندسازی تعریف شده است.
افتخاری، اصغر؛ زرگرزاده، محمدعلی و شمشیری، مهدی (1397)، مؤلفه‌های مدیریت جهادی در بیانات امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، فصلنامه مدیریت نظامی، (70)18، 87-53.
پورعزت، على؛ قلى‌پور، آرین (1388)، «بازشناسى ماهیت عناصر و فراگردهاى توسعه و ترویج فرهنگ جهادى در سازمان»، تهران، مجموعه مقالات دومین همایش ملى فرهنگ و مدیریت جهادى، صص 64-56.
ترک‌زاده، جعفر؛ امیری طیبی، مسلم و محمدی، قدرت الله (1396)، تدوین الگوی مدیریت جهادی مبتنی بر بیانات مقام معظم رهبری (دامظلهالعالی)، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، (20)75. 30-5.
حاجى احمدى، امیر؛ حاجى میررحیمى، ســید داود (1388)، «بررسى تطبیقى روند تحولات فرهنگ و مدیریت جهادى با چرخه حیات سازمانى بررسى چرخه حیات فرهنگ و مدیریت جهادى»، تهران، مجموعه مقالات دومین همایش ملى فرهنگ و مدیریت جهادى، صص 97-80.
داوری، علی؛ رضازاده، آرش (۱۳۹۲)، «مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزارPLS»، چاپ اول، انتشارات جهاد دانشگاهی.
سخنان مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در دیدار شهردار و اعضای شورای شهر تهران، 23/10/1392.
صادقى، فتحالله؛ قاسمى، لطف‌الله (1388)، «تلفیق فرهنگ جهادى با فرهنگ سازمانى براى پى اندازى یک ساختار نو»، (فرهنگ ســازمانى جهــاد)، تهران، مجموعه مقــالات دومین همایش ملى فرهنــگ و مدیریت جهادى، 441-231.
علی شیری، محمد مهدی؛ تولایی، روح الله و بیدی، مجتبی (1395)، اصول حاکم بر مدیریت جهادی: تحلیلی کیفی از تجربه مدیریت جهادی در کشور، فصلنامه چشم‌انداز مدیریت دولتی، شماره 28، 109-89.
مجموعه مقالات همایش علمی مدیریت جهادی (1391)، دانشگاه تهران - سالن همایش‌های الغدیر.
مجموعه مقالات همایش‌های ملی فرهنگ و مدیریت جهادی (1386)، وزارت جهاد کشاورزی.
محمدی، مظاهر (1388)، «تبیین فرهنگ و مدیریت جهادی و شــاخصهای آن»، تهران، مجموعه مقالات دومین همایش ملى فرهنگ و مدیریت جهادى.
مرتضــوی، مهــدی؛ قلیپور، آرین؛ پورعزت، علی‌اصغر و اشــرفى، وحید (1388)، «مدیریت تغییر و تحول فرهنگ سازمانی از نظر تا عمل»، تهران، مجموعه مقالات دومین همایش ملى فرهنگ و مدیریت جهادى، 212-196.
میرزایی اهرنجانی، حسن (1377)، «تجزیه‌وتحلیل عوامل مؤثر بر وجدان کار و انضباط اجتماعی در سازمان»، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین.
نجفى، شـیـخ محمدحسن، «جـواهـرالکـلام»، ج 21، چاپ هفتم، بیروت، دارالاحیاء التراث العربى.
)
