دولت و سیاستگذاری اجتماعی توسعه اقتصادی در ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر توسعه

2 دانشگاه

چکیده

دولت، برآیند نیروهای موجود در ساخت قدرت سیاسی جوامع است و در جایگاه کارگزار نظام سیاسی، بازیگر کلیدی امور اجتماعی، ازجمله توسعه جوامع است. بُعد اجتماعی ساخت قدرت سیاسی سبب می‌شود تا دولت‌ها متناسب با منشأ اجتماعی و منافع طبقاتی خود، رویکرد خاصی نسبت به توسعه اقتصادی اتخاذ کنند و در راستای نیل به اهداف توسعه، سیاست‌های اجتماعی مشخصی را در پیش بگیرند. فراگرد برهم‌کنش «وجوه اجتماعی ساخت قدرت دولت»، «سیاست‌گذاری اجتماعی» و «توسعه اقتصادی»، تعیین‌کننده جهت‌گیری، اهداف و بازتاب‌های توسعه‌ای ساخت قدرت سیاسی است. هدف این پژوهش تبیین رابطه وجوه اجتماعی دولت و توسعه اقتصادی در ایران از طریق سیاست‌گذاری اجتماعی است. این تحقیق با رویکرد کمی و روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. داده‌ها به دو روش کتابخانه‌ای و پیمایش خبرگی گردآوری شده و در تحلیل از روش همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری شامل اساتید دانشگاه‌های تهران در تخصص‌های مربوط به موضوع مقاله است. در این تحقیق مؤلفه‌های اجتماعی به‌صورت مجزا احصا شده و شاخص‌های آن در رابطه با سیاستگذاری اجتماعی توسعه اقتصادی بررسی و تحلیل شده است. نتایج نشان می‌دهد که شاخص‌های وجوه اجتماعی ساخت قدرت سیاسی در هفت مؤلفه «سرمایه اجتماعی»، «ساخت اجتماعی جمعیت»، «فقر و توزیع درآمد»، «حمایت و تأمین اجتماعی»، «وجوه اجتماعی حکومت»، «حقوق اجتماعی» و «رسانه و ارتباطات اجتماعی» با سیاستگذاری اجتماعی توسعه اقتصادی در ایران ارتباط دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • فهرست منابع و مآخذ

    الف. فارسی

    • آزاد ارمکی، تقی. مبارکی، مهدی و شهبازی، زهره. (1391). بررسی و شناسایی شاخص­های کاربردی توسعه اجتماعی. مجله علمی پژوهشی مطالعات توسعه اجتماعی فرهنگی، 1(1)، 7-30.‎
    • امیراحمدی، هوشنگ. (1387). نقش دولت و جامعه مدنی در فرآیند توسعه. ماهنامه اطلاعات سیاسی - اقتصادی(شماره 100)، ص 70.
    • امینی، صفار (1388). توسعه؛ شاخص‌ها و نماگرها، تهران: دبیرخانه مجمع تشخیص نظام.
    • بنیانیان، حسین. (1386). فرهنگ و توسعه (چاپ اول). تهران: امیرکبیر.
    • تودارو، مایکل. (1391). توسعه اقتصادی در جهان سوم، (غلامعلی فرجادی) تهران: نشر کوهسار.
    • حافظ­نیا، محمدرضا. (1387). جغرافیای سیاسی ایران، تهران: انتشارات سمت.
    • دادگر، یدالله. (1383). تاریخ تحولات اندیشه اقتصادی (چاپ اول). قم: انتشارات دانشگاه مفید.
    • دفتر طرح­های ملی. (1383). سنجش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان. تهران: د‌‌فتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد‌‌ اسلامی.
    • راهنمای انجام مطالعات برنامه آمایش استان تهران (1385). تهران: مرکز ملی آمایش سرزمین.
    • رضا امیدی، (۱۳۹۵). تحولات سیاست­گذاری اجتماعی در عصر پهلوی: فراز و فرود رابطه دولت و ملت، فصلنامه برنامه­ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، ۷(۲۸)، ۱۵۷-۱۹۸.
    • رفیع پور، فرامرز. (1376). توسعه و تضاد. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
    • رنانی، محسن، دلیری، حسن. (1389). اثر سرمایه اجتماعی بر رشد اقتصادی: تبیین چارچوب نظری. سیاست­گذاری اقتصادی، 2(4)، 23-56.
    • زبیری، هدی و کریمی موغاری، زهرا. (1393). اثر انسجام اجتماعی بر توسعه اقتصادی؛ مطالعه بین­کشوری با رویکرد داده­های تابلویی. پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 14(41)، 39-63.
    • سریع­القلم، محمود. (1394، تیرماه 06). ریشه­های تاریخی توسعه­یافتگی. (مهرنامه، Interviewer) Retrieved from http://www.sariolghalam.com/
    • سریع­القلم، محمود (1390). عقلانیت و توسعه‌یافتگی ایران. تهران: فرزان روز.
    • سعیدی، خلیل (1386). نظریه‌ها و قانون‌مندی‌های توسعه(نسخه اول). تهران: کارآفرینان فرهنگ و هنر.
    • سو، آ.لوین ی. (1386). تغییر اجتماعی و توسعه (چاپ سوم) مترجم حبیبی مظاهری، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    • شارع­پور، محمود. (1380). فرسایش سرمایه اجتماعی و پیامدهای آن. نامه انجمن جامعه­شناسی ایران(شماره 3).
    • شکوئی، حسین (1387). اندیشه‌های نو در فلسفه جغرافیا (جلد دوم). تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.
    • شکوئی، حسین (1388). اندیشه‌های نو در فلسفه جغرافیا (جلد اول). تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.
    • صالحی امیری، سیدرضا و کاووسی، اسماعیل (1391). فرهنگ و مدیریت سازمان‌های فرهنگی. تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک.
    • صیدایی، سید اسکندر. احمدی شاپور­آبادی، محمدعلی و معین­آبادی، حسین. (1388). دیباچه­ای بر سرمایه اجتماعی و رابطه آن با مؤلفه­های توسعه اجتماعی در ایران، راهبرد یاس، شماره 19، 189-225.
    • عبدی، عطاء­الله. (1394). رابطه قومیت و توسعه در ایران Retrieved from وب سایت جغرافیایی سیاسی: http://newspg.ir/
    • عجم اوغلو، داوود و رابینسون، ای. جیمز (1392). چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؛ ریشه‌های قدرت، ثروت و فقر. (محسن. میردامادی، محمدحسین نعیمی پور و سید علیرضا بهشتی شیرازی) تهران: روزنه.
    • سام آرام، عزت­الله. حسینی حاجی بکنده، سید احمد و موسوی چلک، حسن (۱۳۹۶). سیاست­گذاری اجتماعی در حوزه آسیب­های اجتماعی در قوانین برنامه توسعه کشور، فصلنامه انتظام اجتماعی، ۹(۱)، ۹۱-۱۱۱.
    • عظیمی (آرانی)، حسین (1371). مدارهای توسعه‌نیافتگی در اقتصاد ایران(چاپ هفتم)، تهران: نشر نی.
    • فراستخواه، مقصود. (1386). بررسی لوازم و ابعاد فرهنگی «صنعت-بازارِ» دانش. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
    • فوکویاما، فرانسیس. (1999). پایان نظم. مترجم: غلامعباس توسلی، تهران: انتشارات جامعه ایرانیان.
    • قانعی­راد، محمدامین (۱۳۸۸). دوگانگی­های فرهنگی تکنولوژی (رویکرد جامعه­شناسی فرهنگی در تحلیل تکنولوژی)، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، ۲(۴)، ۱۰۷.
    • کریمی راهجردی، اباذر. رنانی، محسن. عمادزاده، مصطفی و طیبی، سید کمیل. (1393). بررسی رابطه بین نوسانات درآمدهای نفتی و اندازه دولت بر سرمایه اجتماعی در ایران. اقتصاد و الگوسازی، 5 (شماره 19-20)، 79-109.
    • مجمع تشخیص مصلحت نظام. (1393). ابلاغ سیاست‌های کلی «جمعیت». Retrieved from وب سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله العظمی خامنه ای: http://farsi.khamenei.ir/
    • مرادی، محمدعلی. (1395، 09 19). موانع معرفتی توسعه اجتماعی در ایران Retrieved from http://www.phalsafe.com/
    • مصلی­نژاد، عباس (1395). دولت و توسعه اقتصادی در ایران. تهران: نشر نی.
    • مهرگان، نادر و دلیری، حسن (1394). بررسی ارتباط میان سرمایه اجتماعی و توسعه انسانی در استان­های ایران(1379-1388). فصلنامه پژوهش­های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، دوم، 117-136.
    • مؤیدفر، رزیتا. اکبری، نعمت­الله  و دلیری، حسن (۱۳۸۹). اثرات متقابل و پویای سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی (مطالعه موردی ایران ۱۳۸۵-۱۳۶۸)، مجله مطالعات اقتصاد بین­الملل، ۳۵(۲)، ۲۱.
    • نوبخت، محمدباقر (1394). مؤلفه‌های توسعه (سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و مدیریت). تهران: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
    • هال، آنتونی و میجلی، جیمز (1388). سیاست اجتماعی و توسعه (مهدی ابراهیمی و علیرضا صادقی) تهران: انتشارات جامعه شناسان.
    • هامایی، یوجیرو (1380). اقتصاد توسعه: از فقر تا ثروت ملل (غلامرضا آزاد (ارمکی)). تهران: نشرنی.

    ب- انگلیسی

    • Brandolini, A., & Francesca, C. (2016). Some Reflections on the Social Welfare Bases of the Measurement of Global Income Inequality. Journal of Globalization and Development, 7(1), 1-15.
    • Brouwer, M. (2016). Governmental Forms and Economic Development; From Medieval to Modern Times. Amsterdam: Springer International Publishing.
    • Legatum Institute, Legatum Prosperity Index 2020, https://li.com/
    • Paul, S. (2016, 09 07). An introduction to Social Policy. Retrieved from http://www.spicker.uk/
    • The Heritage Foundation, https://www.heritage.org/
    • World Values