آثار تحریم‌های یکجانبه بر رعایت حقوق بشر با تأکید بر تحریم‌های ایالات متحده آمریکا علیه ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران

2 استادیاردانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران. ایران

3 دانشیارگروه حقوق بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

چکیده

امروزه تحریم‌های یکجانبه به‌عنوان ابزاری در دست دولت‌ها در حال تبدیل شدن به یک رویه بین‌المللی است که اسـتفاده از آن، به عنوان اقدامات خارج از نظام امنیت جمعی منشور ملل متحد، مشروعیت این اقدامات را از حیث انطباق با موازین حقوقی بینالمللی با شک و تردید مواجه نموده است. تحریم کنندگان در توجیه اقدامات یکجانبه خود عمدتاً به اصل آزادی دولت ها در برقراری یا قطـع روابط تجاری خود با سایر دولت ها استناد می نمایند در حالیکه مستند به بندهای (‌الف) و (‌ب) ماده ‌(‌42) طرح مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها، دولت واضع تحریم از این جهت که با اعمال تحریم‌های خودسرانه، به‌طور گسترده‌ بر عملکرد دولت هدف تحریم تأثیر می‌گذارد و دولت هدف تحریم نیز به‌ دلیل عدم ایفای تعهدات حقوق بشری، نسبت به ساکنین سرزمین تحت حاکمیت خود دارای مسئولیت می‌باشند. مراعات یا تخطی کشورهای واضع تحریم از موازین حقوقی بینالمللی، نقش حائز اهمیتی در مشروعیت یا عدم مشروعیت تحریم های وضع شده دارد، اما با توجه به اینکه تحریم های یکجانبه عمدتاً از سوی کشورهای صاحب قدرت وضع میگردند بنابراین در فرض عدم مشروعیت تحریم های یکجانبه نیز کمتر شاهد عدول کشور واضع تحریم از مواضع خود بوده ایم. از همین رو در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای ضمن شناسایی و ارزیابی دقیق آثار سوء حقوق بشری تحریم های یکجانبه، راهکارهایی موثر و کارآمد در جهت کاهش آن‌ها به عنوان بخش مهمی از تکلیف دولت‌های هدف و جامعه جهانی ارائه گردیده است.‌

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • الف. منابع فارسی

    • اسلامی گیلانی، محمدصادق، (‌1395)، «تحلیل انتقادی تحریم‌ها - ‌مشروعیت­سنجی حقوقی تحریم‌‌های اقتصادی یکجانبه آمریکا علیه ایران»، چاپ اول، تهران، نشر دانشگاه امام صادق.
    • اسلامی گیلانی، محمدصادق، (‌1392)، «تحریم‌‌های اقتصادی یکجانبه و موازین حقوق بشری، مطالعه موردی ایران و آمریکا»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل، دانشکده حقوق: دانشگاه بهشتی.
    • امین­زاده، الهام و خداپرست، ناصر، (‌1391)، «نقد تحریم نفت ایران از طرف اتحادیه اروپا از منظر حقوق بین‌الملل»، فصلنامه دیدگاه‌‌های حقوقی قضایی، شماره 60، صص 36-15.
    • انصاریان، مجتبی، (‌1393)، «تأثیر تحریم‌‌های تحمیلی بر ایران از منظر دکترین امنیت انسانی»، چاپ اول، تهران، مؤسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
    • آل کجباف، حسین و انصاریان، مجتبی، (‌1393)، «تأثیر تحریم‌‌های یک‌جانبه و چندجانبه بر ایران از منظر حق بر سلامت شهروندان ایرانی»، فصلنامه حقوق پزشکی، سال هشتم، شماره 29، صص 50 -11.
    • بهروزی­فر، مرتضی، (1383)، «اثر تحریم‌‌های یکجانبه آمریکا بر اقتصاد بازرگانی ایالات متحده و بازارهای جهانی انرژی»، پژوهش‌نامه بازرگانی،33، صص 240-195.
    • پیغامی، عادل و سایر همکاران، (‌1394)، «تحریم‌‌های اقتصادی ایران مبانی، ابعاد و راه‌کارها»، چاپ اول، تهران، نشر دانشگاه امام صادق.
    • حدادی، مهدی، (1382)، «تحریم‌‌های بین‌الملل: ابزار سیاست ملی یا ضمانت اجرای بین‌المللی»، مجله اندیشه‌‌های حقوقی، شماره دهم، صص 46-21.
    • خلف رضایی، حسین، (1394)، «ظرفیت‌های حقوق بین‌الملل برای دفاع اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در مقابل تحریم‌های ایالات متحده آمریکا»، فصلنامه آفاق امنیت، شماره 29، صص 134-115.
    • رشیدی، مهناز، (‌1395)، «تحریم نفتی ایران از منظر حقوق بین‌الملل»، چاپ اول، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌‌های حقوقی شهر دانش.
    • سادات میدانی، سید حسین و خلیلی طرقبه، مهدی، (‌1397)، «بایسته‌‌های حقوقی نظام تحریم ایالات متحده؛ تحریم‌‌های ایران»، چاپ اول، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌‌های حقوقی شهر دانش.
    • طباطبایی، سید احمد (1379)، «تحریم‌‌های اقتصادی شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه عراق و حقوق بشردوستانه»، مجله مجتمع آموزش قم، شماره 6، صص 89-65.
    • عابدینی، عبدالله، (‌1394)، «ایران و چالش‌‌های حقوقی بین‌المللی معاصر»، چاپ اول، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌‌های حقوقی شهر دانش.
    • عبدالهی، محسن و سایر، (1394)، «کارآمدی اقدامات متقابل به‌عنوان ضمانت اجرای حقوق بشر»، مجله حقوقی بین‌الملل، شماره 53، صص 160-127.
    • غمامی، سید محمدمهدی، (‌1392)، «تحلیل گفتمان ضدحقوقی تحریم‌‌های آمریکا علیه دولت ایران»، فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، صص 107-89.
    • فرخ سیری، منصور، (1387)، «محدودیت‌های شورای امنیت در اعمال تحریم‌های اقتصادی »، مجله حقوقی بین‌المللی، نشریه مرکز امور حقوقی بین‌المللی معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری، صص 58-29.
    • معاونت اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی، (‌1392)، «هنر جنگ اقتصادی- ‌اقتصاد ایران در مواجهه با تحریم»، چاپ اول، تهران، نشر پیک نور.
    • موسوی و خداپرست، سید فضل‌الله و ناصر، (1392)، «مسئولیت اعضای سازمان‌های بین‌المللی در پرتو طرح مسئولیت کمیسیون حقوق بین‌الملل»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوقی، شماره 64، صص 182-159.
    • مؤمنی، مهدی، (‌1392)، «مجموعه مقالات همایش ابعاد حقوقی تحریم‌‌های بین‌الملل شورای امنیت»، چاپ اول: تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد.
    • وکیل، امیرساعد و تحصیلی، زهرا، (‌1392)، «ایران و تحریم‌‌های بین‌المللی»، چاپ اول، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.

     

    ب. انگلیسی

    • Commands F, Menno, (‌2004) Extraterritorial Application of Human Rights. Antwerp, Alford.
    • congressional research service,(‌2019‌) , iran sanctions, https://crsreports.congress.gov, updated 4 January2019
    • fretland oygarden , kristoffer ,(‌2017‌) , the effect of sanctions on human rights: assessing the impact of economic sanctions on human rights violations in targeted countries , department of political science faculty of social sciences university of oslo.
    • hufbauer, gary clyde , (‌2007) economic sanctions reconsidered. 3 rd, expanded ed. Washington dc : Peterson institute for international economics.
    • koutrakos, panos, (‌2001) foreign policy and defence in eu constitutional law:the legal regulation of sanctions , exports of doual-use goods and armaments, hart publishing .
    • perben , Dominique and work group ,) 2018(, the American withdrawal from the Vienna agreement on the iran nuclear programme a contrasting legal situation , le club des jurists – Iranian issues.
    • Second Committee Approves Resolutions Condemning Unilateral Economic Measures, (2019) Promoting Benefits of Natural Plant Fibres for Sustainable Development                                                        
    • Wittich S. ,(‌2008‌) Targeted Sanctions and Accountability of the United Nations Security Council. Austrian Review of International and European Law; 13: 34-68.