شناسایی پیشران های تقویت کننده ی طب سنتی ایرانی در افق ده ساله؛ با مروری انتقادی بر روند طب سنتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای پزشکی و پژوهشگر

2 دانشجوی دکترای مدیریت آینده پژوهی و پژوهشگر، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی ، تهران، ایران

چکیده

ایران با برخورداری از یک تاریخ ریشه دار و کهن و جایگاه فرهنگی غنی و بی‌همتا در جهان و ملتی ریشه‌دار و اصیل، پس از ورود اسلام وارد دوره ای از شکوفایی و جهش های شگرف و بی سابقه در حوزه‌های مختلف علمی از جمله ریاضیات، نجوم، فلسفه و حکمت و مهندسی شد. یکی از این عرصه‌های بی بدیل حوزه‌ی پزشکی یا طب بوده‌است. ریشه‌های عمیق طب سنتی ایرانی آن‌چنان مستحکم است که حتی با ورود ایران به دوره ی طب مدرن همچنان تا به امروز به حیات و بقای خود ادامه داده‌است. اما دوام و بقا و تقویت روند تکاملی این حوزه با وجود چالش های پیش رو و کنونی بی‌تردید در گرو تقویت عوامل و نیروهایی است که در ادبیات آینده‌پژوهی با عنوان نیروهای پیشران اطلاق می‌شوند. بر این اساس این سوال پیش روی محققین قرار می‌گیرد که پیشران‌های تقویت کننده‌ی طب سنتی در افق ده ساله چیست؟. در این پژوهش که یک پژوهش کیفی در حوزه‌ی طب سنتی و آینده‌پژوهی است با تمرکز بر مفهوم پیشران‌ها و با رویکرد خبرگانی و با استفاده از روش روش دلفی بلادرنگ، تلاش شده‌است تا پیشران‌های موثر و تقویت کننده ی طب سنتی با رویکرد اکتشافی شناسایی شوند. بر اساس یافته‌های این پژوهش، پیشران‌های موثر و تقویت کننده ی طب سنتی ایرانی در شش طبقه‌ی اجتماعی-فرهنگی، فناوری، حقوقی و قانونی، زیست محیطی، اقتصادی و سیاسی قرار می گیرند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • فهرست منابع ومآخذ

    • ‏‫امیراحمدی، ابوالقاسم. (۱۳۹۰). طب سنتی و شیوه‌های درمانی در پنج گنج نظامی. مطالعات نقد ادبی (پژوهش ادبی)، (23)، 155-177. بازیابی از:

     ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=186679‎

    • ‏‫پدرام، عبدالرحیم؛ و احمدیان، مهدی. (۱۳۹۴). آموزه‌ها و آزموده‌های آینده‌پژوهی. مؤسسه افق آینده‌پژوهی راهبردی. بازیابی از ‪iran-futures.org‎
    • ‏‫جباری بیرامی حسین؛ بخشیان فریبا؛ باطنی غلامرضا؛ محجل شجاع محمدعلی؛ عباس‌نژاد فریدون؛ و خلیلی مجید. (۱۳۹۱). الگوی موفق شیخ فضل‌اله همدانی در مدیریت نظام سلامت (با توجه به نحوه مدیریت بیمارستان رشیدی در قرن هشتم هجری). مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، 5(2)، 1-8. بازیابی از:

     ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=160414‎

    • ‏‫حسینی یکتا، نفیسه. (۱۳۹۰). معرفی مشاهیر طب سنتی اسلام و ایران (عیسی ابن جزله). طب سنتی اسلام و ایران، 2(4 (پیاپی 8))، 371-374. بازیابی از:

     ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=205677‎

    • ‏‫سرداری، مهدی؛ علیزاده، مهدی؛ شریفی، حسین؛ و کلاهدوز، سیما. (۱۳۹۳). رویکردهای طبابت اصحاب طب سنتی: تاریخ دیروز، دغدغه امروز. تاریخ پزشکی، 6(20)، 143-160. بازیابی از:

     ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=287609‎

    • ‏‫سلطانی، ابوالقاسم. (۱۳۸۹). معرفی مشاهیر طب سنتی اسلام و ایران، بدیغورس. طب سنتی اسلام و ایران، 1(3 (پیاپی 3))، 291-296. بازیابی از:

     ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=149502‎

    • ‏‫صلواتیان، سیاوش؛ و مسعودی، سارا. (۱۳۹۵). شناسایی پیشران‌های مؤثر بر آینده خبرگزاری‌ها در ایران. مطالعات فرهنگ - ارتباطات، 17(34)، 47-68. بازیابی از:

     ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=272715‎

    • ‏‫غفاری، فرزانه؛ ناصری، محسن؛ و خدادوست، محمود. (۱۳۸۹). طب سنتی ایران و دلایل لزوم احیا و توسعه آن. طب و تزکیه، 19(3 (مسلسل 78))، 63-71. بازیابی از:

     ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=177058‎

    • ‏‫کثیری، مسعود؛ و دهقان‌نژاد، مرتضی. (۱۳۸۸). تلاش خواجه رشیدالدین فضل‌اله همدانی در جلوگیری از انحطاط طب اسلامی. مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، 3(ویژه‌نامه)، 1-11. بازیابی از ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=100764‎
    • ‏‫کیان‌راد، حسین. (۱۳۸۹). معرفی مشاهیر طب سنتی اسلام و ایران (برزویه طبیب). طب سنتی اسلام و ایران، 1(1)، 87-89. بازیابی از:

     ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=194984‎

    • ‏‫کیانی، حسین؛ نیمروزی، مجید؛ و پارسایی، مریم. (۱۳۹۰). معرفی مشاهیر طب سنتی اسلام و ایران عمادالدین محمود بن مسعود شیرازی. طب سنتی اسلام و ایران، 2(3 (پیاپی 7))، 0-0. بازیابی از ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=150113‎
    • ‏‫لاله، هایده؛ و وافری، راحله. (۱۳۸۵). تاریخچه تحول طب سنتی به طب نوین در دوره قاجار. علوم انسانی الزهرا، 16(60 (ویژه‌نامه تاریخ))، 131-165. بازیابی از:

     ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=69154‎

    • ‏‫مصدق راد، علی‌محمد؛ اکبری ساری، علی؛ و رحیمی‌تبار، پریسا. (۱۳۹۸). الگوی حاکمیت نظام سلامت ایران: یک مطالعه دلفی. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 17(4)، 317-336. بازیابی از:

     ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=546478‎

    • ‏‫معطر، فریبرز. (۱۳۹۰). معرفی مشاهیر طب سنتی اسلام و ایران «ابوتراب نفیسی». طب سنتی اسلام و ایران، 2(2 (پیاپی 6))، 177-182. بازیابی از:

     ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=150772‎

    • ‏‫معطر، فریبرز؛ و قنادی، علیرضا. (۱۳۸۹). معرفی مشاهیر طب سنتی اسلام و ایران، حکیم سیداسماعیل جرجانی. طب سنتی اسلام و ایران، 1(4 (پیاپی 4))، 397-402. بازیابی از:

     ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=149767‎

    • ‏‫شیری، محمد؛ و سام‌دلیری، کاظم. (۱۴۰۰). ‌پیشر‌ان‌های مؤثر بر تشکل‌های ‌مردم‌نهاد ایران در افق ده‌ساله آینده. مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، 17(5)، 167-202. بازیابی از ‪https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1789802/پیشر-ان-های-موثر-بر-تشکل-های-مردم-نهاد-ایران-در-افق-ده-ساله-اینده‎
    • ‏‫ولایتی، علی‌اکبر. (۱۳۹۰). معرفی مشاهیر طب سنتی اسلام و ایران (بهاالدوله رازی). طب سنتی اسلام و ایران، 2(1 (پیاپی 5))، 65-68. بازیابی از :

    ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=150394‎

    • ‏‫یوسفی، سیده‌صدیقه؛ حسینی یکتا، نفیسه؛ و جوکار، آسیه. (۱۳۹۱). معرفی مشاهیر طب سنتی اسلام و ایران حکیم یوسف بن محمد بن یوسف هروی. طب سنتی اسلام و ایران، 3(4 (پیاپی 12))، 503-507. بازیابی از:

     ‪https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=205800