تحلیل خطرپذیری در تهدیدات امنیتی محتمل علیه زیرساختهای آب شهری آشامیدنی با رویکرد پدافند غیرعامل

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی مدیریت راهبردی پدافند غیرعامل دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

زیرساخت‌های صنعتی- اقتصادی، ازجمله مهمترین اهداف در جنگ‌های هیبریدی و نیز حملات تروریستی است، که با هدف تضعیف اراده مقاومت در جامعه و ناتوان‌سازی دولت‌ها در ارائه خدمات و تداوم فعالیت‌های ضروری صورت می‌پذیرد. ازاین ‌رو اجرای طرح‌های پدافند غیرعامل و حفاظت از این مراکز جهت کاهش آسیب‌پذیری و افزایش بازدارندگی ،ارتقاء پایداری ملی وتسهیل درمدیریت بحران‌ بسیار ضروری است. هدف این پژوهش، با توجه به اهمیت زیرساخت‌های آب آشامیدنی در انتظام عمومی جامعه، «تحلیل خطرپذیری زیرساخت های آب آشامیدنی در مقابل تهدیدات پایه زیستی، سایبری، نظامی و امنیتی با رویکرد پدافند غیرعامل» می‌باشد. بر این اساس پرسش اصلی اینگونه طرح گردیده که؛ «تحلیل خطرپذیری حمله به زیرساخت‌های آب آشامیدنی با تهدیدات پایه زیستی، سایبری، نظامی و امنیتی در شرکت های آب‌وفاضلاب چگونه است؟» پژوهش از منظر هدف کاربردی- توسعه‌ای و در نوع تحلیلی- زمینه‌ای می‌باشد. برای پاسخ به پرسش اصلی به شکل تلفیقی از روش‌های کتابخانه‌ای جهت شناسایی و دسته‌بندی دارائی‌ها، تهدیدها و آسیب‌پذیری‌ها در حوزه تأمین و توزیع آب آشامیدنی استفاده شده است و نیز از روش جلسه خبرگی با حضور 15 نفر از کارشناسان و مدیران جهت نمره دهی به تهدیدات، آسیب پذیری ها و تکمیل جداول ارزیابی و تحلیل خطرپذیری بهره‌گیری شده است. نتایج به طور خلاصه نشان می‌دهد؛ بالاترین نمره خطرپذیری زیرساختهای اصلی، در حمله بیولوژیکی به چاهها و منابع تولید آب با نمره خطرپذیری 630 بوده و همچنین بالاترین نمره خطرپذیری در کاربری های اصلی آبرسانی نیز حمله بیولوژیکی به کاربری خدمات آبرسانی با نمره خطر پذیری 800 تشخیص داده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • فهرست منابع

    الف-فارسی

    • اسکندری، حمید (1390)، آشنایی مقدماتی با پدافند غیرعامل، تهران: انتشارات بوستان حمید.
    • اسکندری، محمد، امیدوار، بابک و توکلی، محمدصادق (1393)، «تحلیل خسارت شریانهای حیاتی با در نظر گرفتن اثرات وابستگی بر اثر حملات هدفمند»، دوفصلنامه مدیریت بحران، دوره 3، صص 19-30.
    • الوانی، سید مهدی (1375)، «مدیر بحران آفرین»، مجله کنترولر، سال اول، شماره های 7.
    • بخشی شادمهری، فاطمه و زرقانی، سیدهادی و خوارزمی، امیدعلی (۱۳۹۵)، «تحلیل ملاحظات پدافند غیرعامل در زیرساخت­های با تاکید بر زیرساخت آب»، تحقیقات جغرافیایی، سال 31، شماره سوم، صص 104-119.
    • برنافر، مهدی و افرادی، کاظم (1393)، «اولویت­بندی مراکز حیاتی، حساس و مهم شهر بندر انزلی و ارائه راهکارهای دفاعی از دید پدافند غیرعامل»، تحقیقات کاربردی جغرافیا، سال چهاردهم، شماره 32.
    • بیات­آقبلاقی، محسن (1390)، ارزیابی ریسک: ارزیابی ریسک و راهنمای گام به گام برای کاهش پتانسیل حملات تروریستی علیه ساختمان­ها، تهران: شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران.
    • ترکمان­پیرمیشانی، الهام (1395)، «ارزیابی ‌آسیب­پذیری تأسیسات آبرسانی ‌با‌ رویکرد پدافند‌غیرعامل (نمونه‌ موردی‌ شهر‌ پرند)»، پایان نامه‌ ‌کارشناسی‌ارشد، ‌دانشگاه پیام نور مرکز پاکدشت.
    • جدیدی، احمد (1395)، «پدافند غیرعامل؛ مدیریت بحران در عرصه تهدیدات دفاعی-امنیتی»، فصلنامه مدیریت بحران، سال هشتم، شماره 28.
    • جلالی، غلامرضا (1394)، مقدمه­ای بر الگوها و روش­های تخمین خطر در پدافند غیرعامل، تهران: دانشگاه امام حسین(ع).
    • رمضانی­فرانی، علی (1395)، «شناسایی آسیب­پذیری­های منابع آب و روشهای مدیریت آنها»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده کشاورزی.
    • علمداری، شهرام و مشهدی، حسن (1391)، روش­های ارزیابی آسیب­پذیری زیرساخت­ها و مدیریت بحران، تهران: انتشارات بوستان حمید.
    • صبوری­نژاد، احمد و جمشیدی، محمد (1397)، «ظهور جنگ های هیبریدی و تأثیر آن بر راهبرد دفاعی آمریکا علیه ایران»، آفاق امنیت، سال یازدهم، شماره 38، صص144-165 .
    • صیادی، مصطفی (1396)، «مدل­سازی رفتار مخازن سطحی در صورت تزریق ناگهانی آلاینده بیولوژیکی با رویکرد پدافند غیرعامل (مطالعه موردی مخازن چاه نیمه سیستان)»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه زابل، دانشکده فنی و مهندسی.
    • قاسمی، فرهاد و اسماعیلی­فرزین، ایرج (1396)، «جنگ هیبریدی در سیستم بین‌المللی پیچیده-آشوبی»، فصلنامه مدیریت نظامی، سال هفدهم، شماره 2، صص 92-52.
    • عبداله­خانی، علی (1388)، تهدیدات امنیت ملی، تهران: ابرار معاصر.
    • کالینز، جان ام (1377)، استراتژی بزرگ (اصول و رویه­ها)، ترجمه: کورش بایندر، تهران: وزارت امور خارجه.
    • مشهدی، حسن و امینی­ورکی، سعید (1394)، «تدوین و ارائه الگوی ارزیابی تهدیدات، آسیب­پذیری و آنالیز ریسک زیرساخت­های حیاتی و حساس با تأکید بر پدافند غیرعامل»، دوفصلنامه مدیریت بحران، شماره 7، صص 69-85.
    • نقیبی، مرضیه (1393)، «برنامه­ریزی راهبردی پدافند غیرعامل کالبد تاسیسات آبرسانی منطقه ۳ شهر یزد در حملات موشکی»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد.
    • نخعی، جلال و بیطرفان، مهدی و جنیدی، محمد و ستاری، فرشته (1396)، «ارزیابی ریسک سامانه های آبرسانی شهری کشور در برابر تهدیدات به روش RAMCAP»، فصلنامه آب و فاضلاب، دوره 28، شماره 4، صص 10-20.

     

    ب-انگلیسی

    • DHS (2017). DHS Risk Lexicon 2017 Edition, USA Gov: Department of Homeland Security.
    • FEMA 452 (2005). Risk Assessment: A How-To Guide to Mitigate Potential Terrorist Attacks Against Buildings, Department of Homeland Security.
    • Norman, T. (2010). Risk Analysis and Security Countermeasure selection, CRC press.
    • Lee, EE & Mitchell, JE & Wallace, WA (2007). "Restoration of Services in Interdependent Infrastructure Systems: A Network Flow Approach", IEEE Transaction on Systems Magazine, vol. 37, pp 1303-1318.
    • PSEPC (2008). Modernization of the Emergency Preparedness Act, Public Safety and Emergency Preparedness Canada (PSEPC)
    • Rodrıguez J. T, Vitoriano B, Montero J.(2011)." A general methodology for databased rule building and its application to natural disaster management", Computers & Operations Research, Vol 39, No 4.
    • Vinnem J. E (2011)."Evaluation of offshore emergency preparedness in view of rare accidents", Safety Science, Vol 49, pp 178–191.
    • WHO (2009) ."Water safety plan manual (WSP manual)", Editors:  World Health Organization; International Water Association, Available at: https://www.who.int/water_sanitation_health/publications/publication_9789241562638/en   /
    • AWWA J100 (2010). "Risk and Resilience Management of Water and Wastewater Systems",American Water Works, Available at: https://www.awwa.org/Store/Product-Details/productId/21625